-DOLAR KURUNUN YÜZDE 30’A YAKIN ARTTIĞI AĞUSTOS AYINDA GIDA FİYATLARINDA ORTALAMA YÜZDE 4,77 ORANINDA ARTIŞ YAŞANDI.

-GIDA FİYATLARINDA AĞUSTOSTA YAŞANAN YÜKSEK ORANLI ARTIŞTA SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ İLE SEBZE-MEYVE FİYATLARI BELİRLEYİCİ OLDU.  

-GIDA FİYATLARINDA YILIN İLK SEKİZ AYLIK DÖNEMİNDEKİ ARTIŞ İSE YÜZDE 25,58’İ BULDU. GEÇEN YIL EYLÜL AYINDAN BU YANA İSE GIDA FİYATLARI ORTALAMA YÜZDE 34,82 ORANINDA YÜKSELDİ.

 Türk Lirasının yüzde 30’a yakın değer kaybettiği ağustos ayında gıda fiyatları da tavan yaptı. Ağustosta gıda fiyatları ortalama yüzde 4.77 oranında artarken, halkın yılın ilk sekiz aylık dönemindeki halkın enflasyonu yüzde 25’i geçti.

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu AR-GE biriminin, Ankara’daki pazar ve marketlerden düzenli olarak derlediği fiyatları esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının ağustos ayı sonuçları, dar ve sabit gelirliler üzerindeki gıda enflasyonu baskısının kurla birlikte dayanılmaz bir noktaya geldiğini işaret ediyor.

Tüketim harcamaları araştırmaları, en yoksul yüzde 10’luk kesimin harcadığı her 100 liranın 31 lirasını gıda için yaptığını, en zengin yüzde 10’luk kesimin 100 liralık harcaması içerisinde gıdanın aldığı payın ise 13 lirada kaldığını gösteriyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar yoksulların bütçesini zenginlere göre çok daha derinden etkiliyor.

Birleşik Kamu-İş’in araştırmasına göre Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 18,7 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 24,3’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 18’i buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,3 lirası tereyağı dışındaki yağlara,8,2 lirası meyveye, 13,3 lirası sebzeye 1,5 lirası bakliyata, 10,7 lirası ise diğer gıda ürünlerine ayrılıyor.

Bu arada TÜİK’in araştırmalarına göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.

Türkiye’de başta hayvancılık olmak üzere tarım sektörünün üretimindeki artışın, talep artışının gerisinde kalması, üreticiyle tüketici arasındaki zincirde yer alan aracıların yüksek kar oranları ve diğer nedenlerle gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan yoksul kesimler görüyor.

Ağustos ayında,  ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 0,32 oranında gerileme yaşanırken, bir süredir et ithalatı yapılarak fiyatları kontrol altına alınmaya çalışılan et-balık harcamalarında ağustosta yüzde 3,37 oranında azaldı. Bu gerileme daha çok dana ve koyun eti fiyatlarından kaynaklandı. Balık ve tavuk fiyatları ise yükseldi.

Ağustos ayında süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamalarında ise yüzde 11,71 oranında yükseliş gözlendi. Katı ve sıvı yağ fiyatlarında yüzde 0,45 oranında artış oldu.

Meyve harcamalarının yüzde 8,78 oranında arttığı ağustos ayında sebze harcamalarında ise yüzde 16,44 oranında artış kaydedildi.

Bakliyat fiyatları yüzde 1,1 oranında artarken, salça, zeytin, bal, çay tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatlarında da yüzde 5,57 oranında artış yaşandı.

OCAK-AĞUSTOS 2018 DÖNEMİ

Araştırmaya göre 2018 yılının ilk sekiz aylık döneminde gıda harcamalarında yaşanan toplam artış ise yüzde 25,58 olarak gerçekleşti. Bu dönemde ekmek, un, bulgur, makarna harcamaları yüzde 16,45 oranında artış kaydetti.  Et-balık fiyatları yüzde 7,95 oranında artarken, süt ve süt grubu ürünlerin fiyatlarında yüzde 26,32,  yağ fiyatlarında yüzde 7,48, meyve fiyatlarında yüzde 51,5 artış gözlendi. Sebze fiyatlarında yüzde 67,26 artış kaydedilirken bakliyat fiyatlarında yüzde 12,4 oranında azalış yaşandı.  Son sekiz ayda diğer gıda maddelerinin fiyatlarında ise ortalama yüzde 10,61 oranında artış oldu.

SON 11 AY

Araştırmanın yapılmaya başlandığı Eylül 2017 ile Ağustos 2018 aylarını kapsayan son 11 aylık dönemde ise gıda harcamalarında ortalama yüzde 34,82 oranında artış gözlendi.

Bu dönemde ekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin fiyatlarında yüzde 17,29, et-balık fiyatlarında yüzde 3,35, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatları yüzde 38,77 oranında artış gösterdi.  Son 11 ayda katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 10,04 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 39,74 oranında sebze fiyatları ise yüzde 145,37 oranında artış kaydetti.  Bakliyat fiyatları yüzde 5,37 oranında azalırken diğer gıda fiyatları ise yüzde 22,68 oranında artış gösterdi.